سرویس خارجی-

داده‌های اخیر دولت ژاپن در مورد میلیون‌ها خانه خالی، از یکی دیگر از تبعات رشد جمعیت منفی در این کشور آسیایی پرده برداشت. طبق این داده‌ها، میانگین سنی جمعیت این کشور حدود 49 سال و میزان مرگ و میر 2 برابر نرخ تولد است! به عبارتی ژاپن تبدیل به کشوری پیر شده است.

ژاپن در حال حاضر یکی از پیرترین کشورهای جهان است. میانگین سنی این کشور نزدیک به ۴۹ سال است در حالی که سال‌هاست دولت ژاپن تلاش می‌کند، تا با ارائه مشوق‌های نقدی و در نظر گرفتن یک سال مرخصی برای والدین، مردم را به داشتن فرزند بیشتر تشویق کند. اما این تلاش‌ها تاکنون راه به جایی نبرده و نتوانسته است نمودار کاهش جمعیتی این کشور را معکوس کند. اسفند سال گذشته داده‌های دولت ژاپن حاکی از این بود که نرخ تولد این کشور در سال ۲۰۲۳ به پایین‌ترین سطح خود رسیده و نرخ مرگ و میر بیش از 

دو برابر تولد بوده است. نرخ ازدواج نیز در این کشور به پایین‌ترین سطح خود از سال ۱۹۳۳ رسیده است. به ‌تازگی روزنامه «ژاپن‌تایمز» با استناد به داده‌های وزارت امور داخلی ژاپن گزارش داده است که شمار خانه‌های خالی در این کشور نیز تا اول اکتبر سال گذشته میلادی (نهم مهر ۱۴۰۲) به ۹میلیون واحد رسیده است. این آمار جهش ۵۱۰هزار واحدی از سال ۲۰۱۸ و آخرین آمار ثبت‌شده را نشان می‌دهد. افزایش خانه‌های خالی در این کشور به معنای، کاهش جمعیت در این کشور است. به عبارتی، وقتی خانواده پیری در این کشور فوت می‌کند، چون فرزندی وجود ندارد، خانه خالی می‌ماند! همچنین این میزان خانه خالی(9 میلیون)، دو برابر تعداد ۴میلیون و ۴۸۰هزار واحد خانه خالی ثبت‌شده در سال ۱۹۹۳ است. در همین حال، شمار کلی خانه‌ها ۲میلیون و ۶۱۰هزار واحد نسبت به کل واحدها برابر با ۶۵میلیون و ۲۰هزار واحد در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است. خانه‌های خالی در ژاپن ۱۳.۸درصد از خانه‌ها در این کشور را تشکیل می‌دهند و بر اساس برخی گزارش‌ها این میزان در سال‌های آینده به ۳۰درصد افزایش خواهد یافت.

اداره آمار وزارت امور داخلی ژاپن دلیل اصلی افزایش تعداد خانه‌های خالی را مرتبط با خانه‌های افراد سالمندی می‌داند که پس از فوت یا نقل مکان به مراکز نگهداری (خانه سالمندان) خالی می‌شوند. از میان مسکن‌های خالی، خانه‌هایی که هیچ هدف خاصی از جمله اجاره یا فروش یا خانه دوم را دنبال نمی‌کنند با افزایش ۳۷۰هزار واحدی به ۳میلیون و ۸۵۰هزار واحد رسیده است. آنها ۴۲.۸درصد از کل تعداد خانه‌های خالی را تشکیل می‌دهند که از سال ۲۰۰۳ (با ۳۲.۱درصد) به طور پیوسته افزایش یافته است. گفتنی است، این پژوهش از سال ۱۹۴۸ هر ۵ سال یک‌بار در ژاپن انجام شده است.

همچنین گفتنی است، جمعیت ژاپن پس از آنکه در دهه ۲۰۰۰ میلادی رشد صفر درصدی را تجربه کرد، از سال ۲۰۱۰ رو به کاهش گذاشت و در سال‌های اخیر این کاهش با شتاب بیشتری رو‌به‌رو شده است. پیش‌بینی شده است جمعیت ژاپن تا اواسط این قرن با کاهش چشمگیری رو‌به‌رو شود و در سال ۲۰۶۵ به ۸۸میلیون نفر تنزل یابد. در حال حاضر جمعیت ژاپن 125میلیون نفر است. این مسئله به این معناست که جمعیت ژاپن در مدت زمان ۴۵ سال گذشته با کاهش ۳۰درصدی رو‌به‌رو شده است. 

مهم‌ترین دلیل رشد منفی جمعیت در ژاپن

براساس این گزارش مهم‌ترین دلیل کاهش جمعیت در ژاپن، عدم تمایل زنان به فرزند‌آوری است. نرخ باروری در ژاپن از دهه ۱۹۷۰ میلادی به بعد با کاهش رو‌به‌رو شده است. نرخ باروری در دهه ۲۰۰۰ میلادی به رقم ۱.۳درصد در ازای هر زن رسید. این رقم در ۲۰۰۵ میلادی به ۱.۲۶درصد رسید. در دهه ۲۰۱۰ میلادی به بعد نرخ باروری در ژاپن با افزایش اندکی رو‌به‌رو شد و به رقم ۱.۴درصد رسید. در ژاپن به‌صورت سنتی بارداری خارج از پیوند ازدواج بسیار اندک است. زایمان‌های خارج از ازدواج نیز در دهه ۱۹۵۰ حدود ۲درصد از کل تولدها را در ژاپن به خود اختصاص داده است. بنابراین مهم‌ترین دلیل کاهش جمعیت در ژاپن عدم تمایل جوانان برای ازدواج اعلام شده است.

به باور کارشناسان، زنان جوان ژاپنی به دلیل برخورداری از فرصت‌های اقتصادی مناسب تمایلی به ازدواج و فرزند‌آوری ندارند. از دیگر سو میان سطح تحصیلات و میزان فرزند‌آوری زنان در ژاپن ارتباط وجود دارد. در حال حاضر نرخ ازدواج در میان زنانی که تحصیلات دانشگاهی دارند با کاهش ۵۱درصدی رو‌به‌رو شده است. از دیگر سو، نرخ اشتغال زنان جوان نیز به میزان قابل‌توجهی در ژاپن با افزایش رو‌به‌رو شده است. به عبارت دیگر نرخ ازدواج زنان شاغل در رده سنی ۲۹-۲۵، از ۴۵درصد در ۱۹۷۰ به ۸۷درصد در ۲۰۲۰ رسیده است. همچنین کاهش نرخ ازدواج در ژاپن ناشی از تداوم نقش‌های جنسیتی سنتی داخلی است که بار سنگینی را بر دوش زنان برای مدیریت همزمان کارهای منزل و مراقبت از کودکان قرار می‌دهد.